ماه رمضان برای مسلمانان در سراسر جهان یک دوره معنوی بسیار مهم است.
این ماه نه تنها زمان عبادت، تزکیه نفس و تقویت ارتباط با خداوند است، بلکه یک زمان ویژه برای تقویت روابط اجتماعی و خانوادگی نیز می‌باشد.
با اینکه روزه‌داری در ماه رمضان در تمام کشورهای اسلامی یکسان است، اما آداب و رسوم این ماه در کشورهای مختلف، با توجه به فرهنگ‌ها و سنت‌های خاص هر منطقه، تفاوت‌های زیادی دارد.
در این مقاله، به بررسی برخی از آداب و رسوم ماه رمضان در کشورهای مختلف می‌پردازیم و نحوه‌ای که مسلمانان از این ماه بهره می‌برند را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
آداب رمضان در کشورهای عربی
مصر: در مصر، ماه رمضان از اهمیت خاصی برخوردار است و مردم در این ماه، در کنار عبادت و روزه‌داری، به برگزاری مراسمات مختلف می‌پردازند.
یکی از معروف‌ترین آداب رمضان در مصر، پخش “کنافه” و “بسبوسه” است که شیرینی‌های سنتی این ماه محسوب می‌شوند.
افطارها معمولاً با این شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های خنک مانند “کُشاری” (یک نوشیدنی مخصوص از ترکیب آب، خرما و شیر) آغاز می‌شود.
مردم در این کشور همچنین در شب‌های رمضان، به مسجد می‌روند و در مراسم “تراویح” که نمازهای شبانه هستند، شرکت می‌کنند.
لبنان: در لبنان، مردم ماه رمضان را با شور و شوق خاصی جشن می‌گیرند.
افطار در لبنان به طور معمول با “تُمر و شیر” (خرما و شیر) شروع می‌شود و پس از آن غذاهایی مانند “فَتّوش” و “هُمُس” سرو می‌شود.
یکی از سنت‌های خاص در لبنان در شب‌های رمضان، برگزاری “مراسم روایات شبانه” است که در آن افراد به گرد هم می‌آیند و داستان‌های تاریخی و مذهبی را از نسل به نسل نقل می‌کنند.
این مراسم علاوه بر تقویت ارتباطات اجتماعی، به تقویت بعد فرهنگی ماه رمضان نیز کمک می‌کند.
آداب رمضان در کشورهای آسیای جنوبی
پاکستان: در پاکستان، ماه رمضان به عنوان یک زمان برای تقویت روابط خانوادگی و اجتماعی شناخته می‌شود.
مردم در این ماه به ویژه در شب‌های رمضان، به همدیگر افطار می‌دهند و مهمان‌نوازی بخش عمده‌ای از فرهنگ این کشور در این ماه است.
در پاکستان، مردم شب‌ها بعد از نماز تراویح در مساجد به عبادت‌های جمعی می‌پردازند.
همچنین، بسیاری از خانواده‌ها در این ماه برای کمک به نیازمندان، بسته‌های مواد غذایی و افطاری‌های رایگان فراهم می‌کنند.
یکی از رسوم ویژه در این کشور، جشن‌های “چاند رات” است که در شب آخر رمضان برگزار می‌شود.
مردم در این شب، لباس‌های نو می‌پوشند و از شیرینی‌های مخصوص رمضان لذت می‌برند.
هند: ماه رمضان در هند نیز با شور و شوق خاصی جشن گرفته می‌شود.
در این کشور، برخی از خانواده‌ها در هنگام افطار “روتی” (نان داغ) را با “دال” (خوراکی تهیه شده از حبوبات) و “چاول” (برنج) مصرف می‌کنند.
مراسم افطار معمولاً با خانواده‌ها و دوستان برگزار می‌شود و یکی از سنت‌های پرطرفدار در هند، تهیه “شیر خرما” است که در پایان روز برای روزه‌داران آماده می‌شود.
مراسم تراویح در مساجد به طور گسترده‌ای برگزار می‌شود و مسلمانان هند از این فرصت برای یادگیری قرآن و افزایش دانسته‌های دینی خود بهره می‌برند.
آداب رمضان در کشورهای آسیای میانه
ترکیه: در ترکیه، رمضان یکی از ماه‌های بسیار پر رونق است.
مردم ترکیه در این ماه علاقه دارند تا به خانواده و دوستان افطار دهند و یکی از سنت‌های معروف در این کشور، “سحرانه” (وعده سحر) است که با خوردن انواع غذاهای سبک و مقوی آغاز می‌شود.
یکی از رسوم جالب در ترکیه، “دود کردن فانوس‌های رمضان” است که در برخی از محله‌ها و مساجد مشاهده می‌شود.
این فانوس‌ها با نورهای رنگی در شب‌ها روشن می‌شوند و جو خاصی را در شهر ایجاد می‌کنند.
از سوی دیگر، افطار در ترکیه معمولاً با انواع غذاهای سنتی مانند “شوربا” (سوپ) و “کباب” سرو می‌شود.
ازبکستان: در ازبکستان نیز، ماه رمضان با رسم و رسوم خاصی همراه است.
مردم این کشور در رمضان روزه می‌گیرند و هنگام افطار، “پلو” و “شوربا” به همراه خرما و نوشیدنی‌های سرد سرو می‌شود.
یکی از ویژگی‌های جالب در ازبکستان، استفاده از “چای رمضان” است که در بیشتر خانه‌ها و مساجد برای روزه‌داران آماده می‌شود.
مراسم تراویح در این کشور نیز بسیار پرطرفدار است و مسلمانان از این فرصت برای مطالعه قرآن و تلاوت آیات قرآن استفاده می‌کنند.