فلوراید یکی از مواد شیمیایی است که به‌طور گسترده در آب آشامیدنی، خمیردندان‌ها و حتی برخی داروها برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها استفاده می‌شود.
با این حال، تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که مصرف بیش از حد فلوراید می‌تواند اثرات منفی بر سلامت انسان داشته باشد، به ویژه بر غدد درون‌ریز، از جمله تیروئید.
تیروئید یکی از مهم‌ترین غدد درون‌ریز بدن است که هورمون‌هایی را تولید می‌کند که تنظیم‌کننده بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیکی در بدن هستند، از جمله متابولیسم، رشد، دمای بدن و عملکرد قلب.
به‌طور خاص، در این مقاله، به بررسی نحوه تأثیر فلوراید بر عملکرد تیروئید پرداخته خواهد شد و ارتباط بین مصرف فلوراید در آب و خمیردندان و اختلالات هورمونی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
فلوراید چیست و چرا استفاده از آن رایج است؟
فلوراید، یون منفی فلورین، به طور طبیعی در محیط‌های مختلفی از جمله خاک، آب و هوا وجود دارد.
یکی از مهم‌ترین استفاده‌های فلوراید در صنعت دندان‌پزشکی است.
اضافه کردن فلوراید به آب آشامیدنی یکی از روش‌های رایج برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌هاست.
این اقدام از سال 1940 در بسیاری از کشورهای جهان آغاز شد و مطالعات نشان داده‌اند که فلوراید می‌تواند باعث کاهش میزان پوسیدگی دندان‌ها به میزان قابل توجهی شود.
همچنین، فلوراید در خمیردندان‌ها به‌عنوان یک ماده محافظ دندان‌ها در برابر پوسیدگی استفاده می‌شود.
در بسیاری از کشورها، استفاده از خمیردندان‌های حاوی فلوراید به‌طور عمومی توصیه شده است و بسیاری از افراد برای محافظت از دندان‌های خود به استفاده روزانه از این محصولات ادامه می‌دهند.
اثرات فلوراید بر سلامت تیروئید
تیروئید غده‌ای در گردن است که مسئول تولید هورمون‌هایی است که در تنظیم متابولیسم بدن و عملکرد سایر سیستم‌های بدن نقش دارند.
این هورمون‌ها، از جمله تیروکسین (T4) و تری‌یودوتیرونین (T3)، فرآیندهای مختلفی از جمله میزان انرژی، دمای بدن، و عملکرد قلب را کنترل می‌کنند.
تیروئید تحت کنترل هورمون‌هایی به نام هورمون محرک تیروئید (TSH) از غده هیپوفیز قرار دارد که تولید هورمون‌های تیروئید را تنظیم می‌کند.
تحقیقات علمی نشان می‌دهند که فلوراید می‌تواند بر عملکرد تیروئید و سطح هورمون‌های تیروئید تأثیر بگذارد.
این تأثیرات می‌تواند به‌ویژه در صورت مصرف مداوم و زیاد فلوراید بیشتر شود.
به‌طور خاص، برخی مطالعات نشان داده‌اند که فلوراید ممکن است باعث کاهش سطح هورمون‌های تیروئید، به‌ویژه T4 و T3، و افزایش سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) شود.
این تغییرات می‌توانند منجر به اختلالات تیروئیدی شوند.
چگونه فلوراید بر تیروئید تأثیر می‌گذارد؟
تداخل در تولید هورمون تیروئید
یکی از فرضیات علمی این است که فلوراید می‌تواند در روند تولید هورمون‌های تیروئید اختلال ایجاد کند.
در تیروئید، فلوراید می‌تواند به‌طور مستقیم با آنزیم‌های مرتبط با تولید هورمون‌های تیروئید تداخل کند.
فلوراید ممکن است با فرآیندهای شیمیایی که برای تبدیل ید به هورمون‌های تیروئید لازم هستند، مانع شود.
ید یکی از اجزای اساسی در تولید هورمون‌های تیروئید است، و کاهش جذب ید می‌تواند به اختلال در تولید هورمون‌های تیروئید منجر شود.
افزایش سطح هورمون محرک تیروئید (TSH)
مطالعات نشان داده‌اند که مصرف فلوراید می‌تواند سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) را افزایش دهد.
TSH توسط غده هیپوفیز تولید می‌شود و مسئول تحریک تیروئید برای تولید هورمون‌های تیروئید است.
افزایش سطح TSH معمولاً به این معنی است که تیروئید نمی‌تواند به اندازه کافی هورمون‌های تیروئید تولید کند، که این خود می‌تواند به کاهش عملکرد تیروئید و بروز هیپوتیروئیدیسم (کم‌کاری تیروئید) منجر شود.
تأثیر بر جذب ید
فلوراید ممکن است باعث کاهش جذب ید در تیروئید شود.
ید برای تولید هورمون‌های تیروئید ضروری است و کمبود ید می‌تواند عملکرد تیروئید را مختل کند.
هنگامی که میزان ید در بدن کم باشد، تیروئید تلاش می‌کند تا میزان تولید هورمون‌ها را افزایش دهد، که ممکن است منجر به بزرگی تیروئید (گواتر) شود. فلوراید با کاهش جذب ید می‌تواند این فرآیند را تشدید کرده و باعث کاهش فعالیت تیروئید شود.
اثرات درازمدت مصرف فلوراید بر تیروئید
برخی مطالعات نشان می‌دهند که مصرف بلندمدت فلوراید در دوزهای بالا ممکن است تأثیرات پایداری بر عملکرد تیروئید بگذارد.
در مناطقی که غلظت فلوراید در آب آشامیدنی بسیار بالا است، شیوع مشکلات تیروئیدی افزایش یافته است.
این مشکلات ممکن است شامل هیپوتیروئیدیسم، گواتر و دیگر اختلالات غدد درون‌ریز باشند.
البته شواهدی برای اثبات قطعی این ارتباط‌ها هنوز نیاز به تحقیقات بیشتری دارند، اما برخی مطالعات نشان داده‌اند که افرادی که در مناطقی با سطح بالای فلوراید زندگی می‌کنند، ممکن است بیشتر در معرض اختلالات تیروئیدی باشند.
آیا فلوراید در مقادیر مجاز هم می‌تواند خطرناک باشد؟
در حالی که سازمان‌های بهداشتی مانند سازمان بهداشت جهانی (WHO) و مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) به استفاده از فلوراید در آب آشامیدنی و خمیردندان‌ها توصیه می‌کنند، بسیاری از متخصصان بهداشت نگران این هستند که مصرف طولانی‌مدت فلوراید حتی در مقادیر مجاز ممکن است به مرور زمان مشکلاتی برای سلامت ایجاد کند.
سطح مجاز فلوراید در آب معمولاً 0.7 تا 1.2 میلی‌گرم در لیتر است، اما در برخی مناطق ممکن است این سطح بالاتر باشد.
در صورتی که سطح فلوراید مصرفی بیش از حد باشد، احتمال بروز عوارض جانبی افزایش می‌یابد.
در مقیاس جهانی، برخی کشورها اقدام به محدود کردن میزان فلوراید در آب کرده‌اند و در برخی از مناطق نیز از استفاده از فلوراید در آب آشامیدنی خودداری می‌شود.
این اقدامات معمولاً به دلایلی چون نگرانی از خطرات بالقوه سلامتی و عدم قطعیت در تحقیقات علمی انجام می‌شود.
نتایج مطالعات علمی و نگرانی‌های عمومی
تحقیقات علمی در مورد تأثیرات فلوراید بر تیروئید و دیگر غدد درون‌ریز همچنان در حال انجام است.
در حالی که برخی از مطالعات نشان داده‌اند که فلوراید ممکن است به‌ویژه در دوزهای بالا تأثیر منفی بر عملکرد تیروئید داشته باشد، هنوز نیاز به تحقیقات بیشتر برای اثبات قاطع این فرضیه‌ها وجود دارد.
بسیاری از محققان بر این باورند که دوزهای پایین و استفاده از فلوراید در مقادیر مجاز به‌طور عمومی ایمن است، اما همچنان لازم است که نظارت دقیق‌تری بر سطح فلوراید در آب و محصولات بهداشتی وجود داشته باشد.
در نهایت، فلوراید در آب و خمیردندان یکی از مواد شیمیایی است که به‌طور گسترده برای بهبود سلامت دندان‌ها استفاده می‌شود، اما مصرف بیش از حد آن ممکن است تأثیرات منفی بر غدد درون‌ریز، به‌ویژه تیروئید، داشته باشد.
تحقیقات علمی نشان داده‌اند که فلوراید می‌تواند بر تولید هورمون‌های تیروئید تأثیر بگذارد و سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) را افزایش دهد، که ممکن است منجر به اختلالات تیروئیدی شود.
با این حال، برای اثبات قطعی این ارتباط‌ها نیاز به مطالعات بیشتری وجود دارد.
از آنجا که مصرف فلوراید در سطح‌های مجاز معمولاً ایمن در نظر گرفته می‌شود، مهم است که همچنان نظارت بر میزان فلوراید مصرفی ادامه یابد تا از بروز مشکلات بهداشتی جلوگیری شود.