در سالهای اخیر، به ویژه با شیوع پاندمی کووید-19، دنیای کار دچار تحولی عظیم شد.
یکی از بزرگترین تغییرات در این دوره، گسترش دورکاری به عنوان یک گزینه اصلی برای بسیاری از مشاغل بود.
بسیاری از سازمانها و کارکنان به طور ناخواسته وارد فضای دورکاری شدند و تجربههایی نو و متفاوت از آنچه در محیطهای سنتی اداری به آن عادت کرده بودند، به دست آوردند.
اما این تغییرات و تجربیات، سوالات زیادی را در پی داشتند: آیا دورکاری فقط یک راهکار موقت است یا میتواند به یک سبک زندگی دائمی تبدیل شود؟
این مقاله به بررسی ابعاد مختلف دورکاری و تأثیرات آن بر زندگی شخصی، حرفهای و اجتماعی افراد میپردازد.
همچنین، به مزایا و چالشهای آن در مقایسه با کار در محیطهای سنتی اداری میپردازد و تحلیل میکند که آیا دورکاری میتواند در بلندمدت به گزینهای دائمی و کارآمد برای کارمندان و سازمانها تبدیل شود.
تحولات جهانی و پذیرش دورکاری
دورکاری به خودی خود مفهومی جدید نیست، اما در دوران قبل از پاندمی، درصد بسیار کمی از نیروی کار جهانی از این روش استفاده میکردند.
اما با شیوع کووید-19 و محدودیتهایی که به وجود آمد، بسیاری از سازمانها مجبور به ایجاد شرایط دورکاری برای کارکنان خود شدند.
این اقدام به طور ناخواسته بسیاری از مردم را وارد دنیای جدیدی از کار کرد که با آن آشنا نبودند.
در ابتدا، بسیاری از کارکنان نسبت به این تغییر نگرانی داشتند.
برخی از آنها از ترس از دست دادن ارتباطات اجتماعی، ناتوانی در مدیریت زمان، یا کمبود امکانات کار از خانه، احساس راحتی نمیکردند.
اما پس از مدتی، بسیاری از این افراد دریافتند که دورکاری مزایای زیادی دارد که شاید در محیطهای اداری سنتی به آن توجه نمیشد.
از جمله این مزایا میتوان به افزایش انعطافپذیری زمانی، کاهش استرس ناشی از رفتوآمدهای روزانه، و افزایش تمرکز بر روی کار اشاره کرد.
در این شرایط، بسیاری از سازمانها تصمیم گرفتند که مدل دورکاری را پس از پایان پاندمی ادامه دهند و آن را به عنوان یک گزینه دائمی برای کارکنان خود در نظر بگیرند.
این امر باعث شد که دورکاری بهعنوان یک سبک زندگی جدید مورد توجه قرار گیرد و به یکی از داغترین موضوعات بحث در دنیای کار تبدیل شود.
مزایای دورکاری
انعطافپذیری زمانی و مکانی: یکی از بزرگترین مزایای دورکاری، انعطافپذیری در زمان و مکان است.
افراد میتوانند ساعات کاری خود را متناسب با نیازهای شخصی و خانوادگی تنظیم کنند.
این امر به ویژه برای والدین یا افرادی که نیاز به تعادل میان زندگی شخصی و حرفهای دارند، بسیار مفید است.
همچنین، کارکنان میتوانند از هر مکانی که به اینترنت دسترسی دارد، کار کنند. این انعطافپذیری باعث میشود که افراد احساس آزادی بیشتری در زندگی خود داشته باشند.
کاهش استرس و بهبود سلامت روانی: دورکاری به دلیل حذف رفتوآمدهای طولانی و زمانبر، به افراد این امکان را میدهد که زمان بیشتری را با خانواده و برای خود اختصاص دهند.
این امر میتواند به کاهش استرس، اضطراب و فشارهای روانی که در محلهای کاری شلوغ و پرترافیک ایجاد میشود، کمک کند.
همچنین، در محیط خانه، افراد قادرند شرایط کاری را بر اساس ترجیحات شخصی خود تنظیم کنند و فضای کار خود را برای بهبود رفاه و سلامت روانی ایجاد کنند.
افزایش بهرهوری: تحقیقات نشان دادهاند که بسیاری از افراد در خانه از نظر بهرهوری، بهتر از محیطهای اداری عمل میکنند.
دلیل این امر میتواند به نبود حواسپرتیهای معمول در محیطهای اداری مانند صحبتهای همکاران، جلسات غیرضروری، یا رفتوآمدهای طولانی باشد.
در خانه، افراد میتوانند بدون دغدغههای خارجی، روی کار خود تمرکز کرده و بهرهوری بیشتری داشته باشند.
کاهش هزینهها: دورکاری میتواند به کاهش هزینههای بسیاری برای کارکنان و شرکتها منجر شود.
برای کارکنان، هزینههایی مانند حملونقل، خرید لباسهای اداری، و غذاهای بیرون از خانه کاهش مییابد.
برای شرکتها نیز، هزینههای مرتبط با اجاره دفتر، خدمات مربوط به فضای کاری، و تجهیزات اداری کاهش مییابد. این صرفهجوییها میتوانند به نفع هر دو طرف باشند.
توسعه مهارتهای دیجیتال و خودمدیریتی: کار در خانه نیازمند مهارتهای دیجیتال و توانایی خودمدیریتی است.
افراد باید بتوانند ابزارهای مختلف دیجیتال را به درستی استفاده کنند و از فناوریهای ارتباطی برای همکاری و تعامل با همکاران بهره ببرند.
این مهارتها در طول زمان بهبود مییابند و میتوانند برای آینده حرفهای افراد بسیار مفید باشند.
چالشهای دورکاری
با وجود تمام مزایای ذکر شده، دورکاری نیز با چالشهایی همراه است که نمیتوان آنها را نادیده گرفت.
فقدان ارتباطات اجتماعی و انسجام تیمی: یکی از بزرگترین چالشهای دورکاری، فقدان ارتباطات رو در رو و تعاملات اجتماعی است که در محیطهای اداری معمولی وجود دارد.
این امر میتواند منجر به احساس انزوا و تنهایی برای برخی افراد شود.
همچنین، کارکنان ممکن است احساس کنند که تیم آنها کمکم دچار انقطاع میشود و هماهنگیهای تیمی دشوارتر میشود.
محدودیت در تفکیک زندگی شخصی و حرفهای: در محیط خانه، مرزهای میان زندگی شخصی و حرفهای گاهی اوقات مبهم میشود.
افراد ممکن است در طول روز مشغول کار باشند و زمانهای استراحت خود را نادیده بگیرند، که میتواند به خستگی و فرسودگی منجر شود.
برای برخی از افراد، پیدا کردن تعادل بین زندگی شخصی و کار در شرایط دورکاری دشوار است.
مشکلات فناوری و تجهیزات: برای کار کردن از خانه، نیاز به دسترسی به تجهیزات و فناوریهای مناسب است.
این امر ممکن است برای برخی از افراد مشکلساز باشد، به ویژه اگر خانههای آنها به اندازه کافی تجهیزات فنی نداشته باشد.
علاوه بر این، مشکلات اینترنتی و فنی میتواند روند کار را مختل کند.
کمبود نظارت و مدیریت کارایی: در برخی از سازمانها، نظارت بر کار کارکنان دورکار میتواند دشوار باشد.
برخی از مدیران ممکن است نگران باشند که کارکنان در خانه به اندازه محیطهای اداری، کارایی نداشته باشند.
این نگرانیها میتواند به مشکلات ارتباطی و مدیریتی بین کارکنان و مدیران منجر شود.
آینده دورکاری: آیا ممکن است به یک گزینه دائمی تبدیل شود؟
با توجه به مزایا و چالشهای دورکاری، سوال این است که آیا این شیوه کار میتواند به یک گزینه دائمی تبدیل شود؟
به نظر میرسد که این امکان وجود دارد، اما بستگی به نوع صنعت، نیازهای سازمان و کارکنان دارد.
در بسیاری از صنایع فناوری اطلاعات، مشاوره، و خدمات مشتری، دورکاری به یک گزینه دائمی و حتی اولویت تبدیل شده است.
این صنایع به دلیل ماهیت دیجیتالی و غیرحضوری بودن بسیاری از وظایف، به راحتی میتوانند به دورکاری ادامه دهند.
اما در صنایعی مانند تولید، خدمات حضوری، یا فروش، دورکاری ممکن است چالشهایی داشته باشد که آن را به گزینهای قابل پیادهسازی برای همه صنایع تبدیل نمیکند.
در نهایت، آینده دورکاری به تعامل میان کارکنان، سازمانها و دولتها بستگی دارد.
سازمانها باید سیاستهایی برای حمایت از کارکنان دورکار و ارتقای بهرهوری در این شیوه کار تدوین کنند.
از سوی دیگر، کارکنان باید آموزشهای لازم را برای سازگاری با این شیوه کار کسب کنند و مهارتهای جدیدی یاد بگیرند تا بتوانند در محیطهای دیجیتال بهتر عمل کنند.
در نهایت، دورکاری به عنوان یک شیوه کار جدید، مزایا و چالشهای زیادی دارد.
این مدل میتواند به کاهش استرس، افزایش بهرهوری و انعطافپذیری منجر شود، اما در عین حال مشکلاتی مانند فقدان ارتباطات اجتماعی و دشواری در تفکیک زندگی شخصی و کاری را به همراه دارد.
با این حال، دورکاری میتواند در بسیاری از صنایع و سازمانها به یک گزینه دائمی تبدیل شود، به شرطی که سیاستهای مناسب برای پشتیبانی از آن تدوین شود و کارکنان آموزشهای لازم را دریافت کنند.
در آینده، ممکن است شاهد رشد بیشتر دورکاری باشیم، به ویژه در صنایعی که به فناوری و ابزارهای دیجیتال تکیه دارند.