یکی از معماهای جالب و پیچیده‌ای که بسیاری از ما با آن روبه‌رو می‌شویم، این است که چرا برخی افراد همیشه از گزند پشه‌ها در امان هستند، در حالی که دیگران به‌طور مداوم از این حشرات آزار می‌بینند.
این تفاوت به‌طور ناخودآگاه جلب توجه می‌کند، زیرا پشه‌ها از خون انسان‌ها تغذیه می‌کنند و بسیاری از بیماری‌ها را از طریق نیش خود منتقل می‌کنند.
به همین دلیل، درک این که چرا برخی افراد هیچ‌وقت پشه‌ها را جذب نمی‌کنند، می‌تواند به روشن شدن بسیاری از مسائل علمی و بیولوژیکی کمک کند.
آیا سیستم ایمنی افراد در برابر پشه‌ها مقاوم‌تر است؟
آیا عوامل ژنتیکی و محیطی در این مسئله نقش دارند؟
در این مقاله به بررسی علت‌های مختلفی که باعث می‌شود برخی افراد به‌طور طبیعی از جذب پشه‌ها مصون باشند، خواهیم پرداخت.
سیستم ایمنی و نقش آن در جذب پشه‌ها
پشه‌ها به‌ویژه برای خون‌خواری از انسان‌ها جذب می‌شوند.
آنها از طریق حس بویایی به دنبال منابع غذایی خود می‌گردند و این منابع به‌طور عمده دی‌اکسید کربن، بوهای بدن و حرارت تولید شده از بدن انسان هستند.
در این میان، واکنش‌های ایمنی بدن می‌تواند تأثیر زیادی بر اینکه آیا یک فرد به جذب پشه‌ها می‌افتد یا خیر، بگذارد.
سیستم ایمنی و پاسخ به آنتی‌ژن‌های بدن
سیستم ایمنی بدن وظیفه شناسایی و مقابله با تهدیدات خارجی مانند ویروس‌ها، باکتری‌ها و انگل‌ها را بر عهده دارد.
این سیستم به‌طور خاص با شناسایی آنتی‌ژن‌های وارد شده به بدن فعال می‌شود.
وقتی که پشه‌ای نیش می‌زند، سیستم ایمنی بدن به ماده‌ای که از نیش پشه وارد خون می‌شود، واکنش نشان می‌دهد.
این واکنش می‌تواند باعث ایجاد التهاب و پاسخ‌های مختلف ایمنی شود که برخی افراد آن را به‌طور شدیدی تجربه می‌کنند و برخی دیگر کمتر.
افرادی که سیستم ایمنی قوی‌تری دارند یا دارای پروتئین‌های خاصی در بدن هستند که واکنش‌های التهابی را کاهش می‌دهند، ممکن است کمتر در معرض جذب پشه‌ها قرار بگیرند.
برخی از این افراد به‌طور طبیعی قادرند که پاسخ ایمنی ضعیف‌تری به نیش پشه‌ها داشته باشند و به‌این‌ترتیب، بدنشان کمتر از نیش پشه‌ها تاثیر می‌پذیرد.
ژنتیک و تاثیرات وراثتی
یکی از عواملی که به‌طور چشمگیری در میزان جذب پشه‌ها تأثیر دارد، ژنتیک و وراثت است.
برخی از مطالعات نشان داده‌اند که ژن‌های خاصی می‌توانند بر میزان جذب پشه‌ها تأثیرگذار باشند.
یکی از این ژن‌ها، ژن مرتبط با تولید ترکیبات شیمیایی خاص در پوست است که به‌طور طبیعی بدن انسان را از بوی پشه‌ها دور می‌کند.
ژن‌های مرتبط با بوی بدن
برخی از افراد به‌طور طبیعی ترکیبات شیمیایی خاصی را تولید می‌کنند که باعث می‌شود بوی بدنشان برای پشه‌ها کمتر جذاب باشد.
این ترکیبات به‌طور عمده در پوست انسان تولید می‌شوند و پشه‌ها از طریق حس بویایی به دنبال افراد می‌گردند.
افرادی که این ترکیبات را کمتر تولید می‌کنند، به‌طور طبیعی کمتر مورد حمله پشه‌ها قرار می‌گیرند.
مطالعات نشان داده‌اند که در خانواده‌ها، افرادی که ژن‌های مشابهی دارند، رفتار مشابهی در جذب پشه‌ها دارند.
بنابراین، می‌توان گفت که بخشی از این تفاوت به ژنتیک بازمی‌گردد.
تاثیر ژن‌های مرتبط با سیستم ایمنی
برخی از ژن‌ها می‌توانند تولید پروتئین‌های خاصی را تحریک کنند که به طور غیرمستقیم می‌توانند پشه‌ها را از جذب بدن فرد دور کنند.
این پروتئین‌ها می‌توانند به‌طور خاص در پاسخ‌های ایمنی فرد به مواد خارجی مانند نیش پشه‌ها دخالت داشته باشند.
تولید دی‌اکسید کربن و جذب پشه‌ها
پشه‌ها از دی‌اکسید کربن (CO2) که از بدن انسان خارج می‌شود برای شناسایی منابع غذایی خود استفاده می‌کنند.
بنابراین، سطح دی‌اکسید کربن تولید شده توسط بدن می‌تواند تأثیر زیادی بر جذب پشه‌ها داشته باشد.
هرچه دی‌اکسید کربن بیشتری از بدن خارج شود، پشه‌ها به فرد نزدیک‌تر می‌شوند.
عوامل متابولیک و تولید دی‌اکسید کربن
افرادی که متابولیسم بالاتری دارند یا فعالیت بدنی بیشتری انجام می‌دهند، به‌طور طبیعی دی‌اکسید کربن بیشتری تولید می‌کنند.
این افراد ممکن است جذب پشه‌ها را بیشتر تجربه کنند.
در مقابل، افرادی که متابولیسم پایین‌تری دارند یا فعالیت بدنی کمتری دارند، معمولاً تولید دی‌اکسید کربن کمتری دارند و در نتیجه جذب پشه‌ها کمتر است.
تأثیر وضعیت فیزیکی و چاقی
مطالعات نشان داده‌اند که افراد چاق به‌طور طبیعی دی‌اکسید کربن بیشتری تولید می‌کنند، چراکه بدن آنها نیاز به انرژی بیشتری دارد.
این موضوع می‌تواند باعث جذب بیشتر پشه‌ها شود.
بنابراین، افراد با بدن‌های مختلف ممکن است میزان جذب پشه‌ها را متفاوت تجربه کنند.
بوی بدن و ترکیبات شیمیایی پوست
پشه‌ها از طریق حس بویایی خود به دنبال منابع خون می‌گردند و بوی بدن انسان یکی از عوامل مهمی است که پشه‌ها برای شناسایی افراد به آن توجه می‌کنند.
بوی بدن انسان توسط ترکیبات شیمیایی مختلفی که از پوست خارج می‌شود، مشخص می‌شود.
اسیدهای چرب و بوی بدن
اسیدهای چرب موجود در تعریق بدن نقش مهمی در جذب پشه‌ها دارند.
برخی از افراد به‌طور طبیعی اسیدهای چربی را تولید می‌کنند که بویشان برای پشه‌ها جذاب‌تر است، در حالی که برخی دیگر ترکیبات شیمیایی تولید می‌کنند که پشه‌ها آن را کمتر جذب می‌کنند.
بوی عرق و تاثیر آن بر جذب پشه‌ها
عرق انسان به‌طور عمده شامل مواد مختلفی از جمله اسید لاکتیک، آمونیاک و اوره است.
ترکیب این مواد در بدن فرد می‌تواند تأثیر زیادی بر جذب پشه‌ها داشته باشد. افرادی که میزان عرق بیشتری تولید می‌کنند، معمولاً به‌طور بیشتر از دیگران مورد حمله پشه‌ها قرار می‌گیرند.
در مقابل، افرادی که کمتر عرق می‌کنند، کمتر مورد توجه پشه‌ها قرار می‌گیرند.
تاثیر محیط زیست و رفتارهای انسانی
تأثیر دما و رطوبت بر جذب پشه‌ها
پشه‌ها در دماهای گرم و مرطوب بیشتر فعالیت می‌کنند.
بنابراین، افرادی که در این شرایط زندگی می‌کنند یا بیشتر در معرض محیط‌های گرم و مرطوب قرار دارند، ممکن است بیشتر از دیگران جذب پشه‌ها شوند.
به‌علاوه، پوشش بدن و نوع لباس‌هایی که افراد می‌پوشند نیز می‌تواند تأثیرگذار باشد.
رفتارهای فردی و عادات روزانه
عادات فردی مانند استفاده از عطر، نوع لباس پوشیدن و انتخاب محل زندگی می‌توانند تأثیر زیادی بر جذب پشه‌ها داشته باشند.
افرادی که در محیط‌های باز و مرطوب زندگی می‌کنند یا بیشتر در معرض هوای آزاد قرار دارند، بیشتر از دیگران به پشه‌ها جذب می‌شوند.
در نهایت، عوامل مختلفی در جذب پشه‌ها تأثیر دارند که شامل سیستم ایمنی بدن، ژنتیک، تولید دی‌اکسید کربن، بوی بدن و عوامل محیطی هستند.
برخی افراد به‌طور طبیعی از پشه‌ها دور می‌مانند، در حالی که دیگران به‌طور مداوم از نیش این حشرات رنج می‌برند.
درک این عوامل می‌تواند به ما کمک کند تا روش‌هایی برای محافظت بهتر از خود در برابر پشه‌ها پیدا کنیم و در نهایت از خطرات ناشی از بیماری‌های منتقل‌شده توسط پشه‌ها در امان باشیم.