سرطان واژن یک نوع نادر از بدخیمی در زنان است که معمولاً افراد مسن‌تر را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
این نوع سرطان اغلب علائم و نشانه‌های واضحی ندارد و به‌دلیل موقعیت خاص آن، به ندرت تغییرات قابل مشاهده‌ای در ظاهر فرد ایجاد می‌کند.
اما آگاهی از علائم ظریف، عوامل خطر و اهمیت معاینات منظم می‌تواند در تشخیص زودهنگام آن موثر باشد.
تشخیص زودهنگام به‌طور قابل توجهی می‌تواند نتایج درمانی و میزان بقای بیمار را بهبود بخشد.
در این مقاله، ما به بررسی ماهیت سرطان واژن، علائم آن، عوامل خطر، نقش غربالگری و تشخیص، و روش‌های احتمالی برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری خواهیم پرداخت.
همچنین تجربیات متخصصان مراقبت‌های بهداشتی، به‌ویژه انکولوژیست‌های زنان، در راهنمایی بیماران برای عبور از این بیماری پیچیده نیز مورد بحث قرار خواهد گرفت.
علائم سرطان واژن
سرطان واژن می‌تواند با علائم مختلفی نمایان شود، برخی از این علائم ممکن است در نواحی قابل مشاهده در اطراف دهانه واژن و داخل کانال واژن و برخی دیگر در نواحی کمتر آشکار بروز کنند.
در اینجا به برخی از علائم ممکن اشاره شده است:
- ندول‌ها: توده‌های مسطح و پوستی که می‌توانند به‌طور داخلی در طی معاینه یا از طریق روش‌های دیگر نظیر معاینه واژینال مشاهده شوند.
- زخم‌ها: زخم‌ها یا ضایعات باز در کانال واژن که ممکن است منجر به ناراحتی یا درد شوند.
- رشد زگیل‌مانند: گاهی اوقات زگیل‌های تناسلی یا پاپیلوم‌های ناشی از عفونت HPV می‌توانند به ضایعات سرطانی تبدیل شوند.
علاوه بر این، سرطان واژن می‌تواند منجر به خونریزی غیرمعمول واژن شود.
برای زنان قبل از یائسگی، لکه‌بینی بین دوره‌های قاعدگی معمولاً نگران‌کننده نیست، اما در زنان یائسه، هرگونه خونریزی واژینال باید به‌عنوان نشانه‌ای از مشکل جدی تلقی شود و نیازمند ارزیابی پزشکی فوری است.
سایر تغییرات احتمالی که می‌توانند نشان‌دهنده وجود سرطان واژن باشند
- تغییرات در ترشحات واژن: ممکن است شامل تغییر رنگ، بافت یا مقدار ترشحات باشد.
مشاهده دستمال توالت یا لباس زیر می‌تواند اطلاعات مفیدی در این زمینه ارائه دهد.
- درد در هنگام رابطه جنسی نفوذی: این مشکل می‌تواند به‌دلیل انسداد یا تنگ شدن کانال واژن به‌واسطه تومور باشد که باعث ناراحتی در هنگام مقاربت می‌شود.
- ادرار یا مدفوع خونی: در مراحل پیشرفته‌تر، سرطان واژن که به نواحی دیگر بدن گسترش یافته است، می‌تواند باعث خونریزی در ادرار یا مدفوع شود.
- درد در ناحیه زیر شکم، لگن یا کمر: با پیشرفت سرطان، فشار وارد بر اعصاب یا ساختارهای دیگر ممکن است باعث ایجاد درد در این نواحی شود.
- یبوست یا میل مکرر به ادرار کردن: این علائم در صورتی ایجاد می‌شوند که سرطان به اندام‌های مجاور مانند مثانه یا روده بزرگ گسترش یافته باشد.
- تورم در پاها (ادم): این وضعیت ممکن است نشانه‌ای از گسترش سرطان به سیستم لنفاوی باشد که مانع از گردش صحیح مایعات بدن می‌شود.
البته این علائم می‌توانند ناشی از شرایط خوش‌خیم یا مشکلات پزشکی دیگر نیز باشند.
با این حال، مشاهده هرگونه علائم جدید یا مداوم در ناحیه تناسلی باید به‌عنوان هشداری برای مشاوره با متخصص مراقبت‌های بهداشتی تلقی شود.
تشخیص و درمان سریع می‌تواند به‌طور قابل توجهی خطر عوارض طولانی‌مدت را کاهش دهد و شانس بقا را افزایش دهد.
عوامل خطر برای سرطان واژن
عوامل مختلفی می‌توانند خطر ابتلا به سرطان واژن را افزایش دهند، اما دو عامل اصلی که در ایجاد این بیماری نقش دارند عبارتند از سن بالا (به‌ویژه ۶۰ سال به بالا) و عفونت با نوع پرخطر ویروس پاپیلومای انسانی (HPV).
طبق گفته دامیان آلاگیا، مدیر ارشد پزشکی در زمینه تشخیص‌های پیشرفته برای سلامت زنان در Quest Diagnostics، این دو عامل اصلی در بروز سرطان واژن تاثیرگذار هستند.
– عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV):
برخی از سویه‌های HPV مانند HPV16 و HPV18 می‌توانند به‌طور جدی خطر ابتلا به سرطان واژن را افزایش دهند.
این ویروس از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود، به‌ویژه اگر فرد چندین شریک جنسی داشته باشد، خطر ابتلا به HPV افزایش می‌یابد.
با این حال، باید توجه داشت که اکثر افراد مبتلا به HPV به سرطان مبتلا نمی‌شوند.
– سن:
متوسط سن تشخیص سرطان واژن حدود ۶۹ سال است.
اگرچه ابتلا به این بیماری در افراد زیر ۴۰ سال نادر است، خطر ابتلا به سرطان واژن با افزایش سن به‌طور قابل توجهی بالا می‌رود.
این افزایش خطر ممکن است به‌دلیل آسیب‌های سلولی تجمعی و دیگر عوامل مرتبط با سبک زندگی در طول زمان باشد.
– سیگار کشیدن:
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد سیگار کشیدن ممکن است خطر ابتلا به سرطان واژن را افزایش دهد.
این احتمالاً به‌دلیل وجود مواد سرطان‌زای موجود در دود سیگار است که می‌تواند به آسیب DNA و جهش سلولی منجر شود.
– سیستم ایمنی ضعیف:
افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، به‌ویژه به‌دلیل بیماری‌هایی مانند HIV/AIDS یا استفاده از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان واژن هستند.
-عوامل هورمونی:
استفاده طولانی‌مدت از درمان‌های جایگزینی هورمونی (HRT) یا تجربه حاملگی‌های کامل چندقلویی می‌تواند با اندکی افزایش در خطر ابتلا به سرطان واژن همراه باشد، با این حال ارتباط میان این عوامل و سرطان واژن ضعیف است.
تشخیص و تشخیص زودهنگام
از آنجایی که سرطان واژن اغلب در مراحل اولیه علائم واضحی ندارد، معاینات و غربالگری‌های منظم برای تشخیص زودهنگام آن ضروری هستند.
شانون ای. تومیتا، انکولوژیست زنان در سیستم بهداشتی آتلانتیک در نیوجرسی، اشاره می‌کند که در طول معاینه لگنی، ممکن است متخصص مراقبت‌های بهداشتی قادر به شناسایی تغییرات ظریف مرتبط با سرطان واژن باشد.
- معاینه لگن:
در این معاینه، پزشک به‌طور چشمی واژن و دهانه رحم را بررسی کرده، اندام‌های لگنی را لمس می‌کند و یک معاینه دو دستی انجام می‌دهد.
این معاینه به شناسایی هرگونه توده یا رشد غیرطبیعی کمک می‌کند.
- بیوپسی:
اگر در معاینه لگنی ناهنجاری مشکوکی مشاهده شود، ممکن است پزشک انجام بیوپسی را توصیه کند.
این روش شامل برداشتن نمونه‌ای از بافت مشکوک برای بررسی زیر میکروسکوپ است تا سلول‌های سرطانی تأیید شوند.
- مطالعات تصویربرداری:
بسته به مرحله سرطان، ممکن است از روش‌های تصویربرداری نظیر سی تی اسکن، MRI یا PET برای ارزیابی گسترش سرطان استفاده شود.
- مرحله‌بندی:
پس از تایید سرطان، آزمایش‌های بیشتری برای تعیین مرحله سرطان انجام می‌شود که شامل بررسی اندازه تومور، گسترش آن به غدد لنفاوی و دیگر اندام‌ها است.
کاهش خطر ابتلا به سرطان واژن
در حالی که سن و عفونت HPV عوامل اصلی خطر ابتلا به سرطان واژن هستند، اقداماتی وجود دارند که می‌توانید برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری انجام دهید:
1. واکسیناسیون HPV:
واکسن HPV می‌تواند از عفونت با سویه‌های پرخطر این ویروس که باعث سرطان‌های مختلف از جمله سرطان واژن می‌شوند، پیشگیری کند.
این واکسن معمولاً برای نوجوانان ۱۱ تا ۱۲ ساله توصیه می‌شود، اما از سن ۹ سالگی تا ۲۶ سالگی قابل تزریق است.
2. اقدامات جنسی ایمن:
استفاده از کاندوم در طول فعالیت جنسی می‌تواند خطر ابتلا به HPV و سایر عفونت‌های مقاربتی را کاهش دهد.
3. غربالگری منظم:
غربالگری منظم سرطان دهانه رحم، مانند آزمایش پاپ اسمیر، می‌تواند به شناسایی