در دنیای دیجیتال امروز، اینترنت به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره ما تبدیل شده است.
ما برای جستجوی اطلاعات، انجام خریدهای آنلاین، استفاده از شبکه‌های اجتماعی و حتی مدیریت حساب‌های بانکی به مرورگرهای وب اعتماد می‌کنیم.
اما آیا تا به حال از خود پرسیده‌اید که مرورگر شما چقدر درباره‌ی شما می‌داند؟
شاید تصور کنید که تنها اطلاعاتی که مرورگر از شما ذخیره می‌کند، شامل سابقه‌ی جستجو و کوکی‌های سایت‌هایی است که بازدید کرده‌اید.
اما حقیقت فراتر از این است. مرورگر شما اطلاعات زیادی درباره‌ی شما جمع‌آوری می‌کند که ممکن است حتی خودتان از آن آگاه نباشید.
در این مقاله، نگاهی دقیق‌تر به داده‌هایی که مرورگر شما می‌تواند ذخیره کند، خواهیم داشت و آزمایش‌هایی را معرفی خواهیم کرد که به شما کمک می‌کنند میزان اطلاعاتی که مرورگرتان در مورد شما نگه می‌دارد را کشف کنید.
اثر انگشت مرورگر: چگونه مرورگر شما می‌تواند شما را شناسایی کند؟
اثر انگشت دیجیتالی یا Browser Fingerprinting تکنیکی است که از طریق آن وب‌سایت‌ها می‌توانند بدون نیاز به کوکی‌ها، دستگاه شما را شناسایی کنند.
این کار از طریق جمع‌آوری مجموعه‌ای از اطلاعات خاص از مرورگر شما انجام می‌شود، از جمله:
- نوع مرورگر و نسخه‌ی آن
- سیستم‌عامل مورد استفاده
- وضوح صفحه‌نمایش
- افزونه‌های نصب‌شده
- فونت‌های نصب‌شده روی سیستم
- منطقه‌ی زمانی و زبان
آزمایش: بررسی اثر انگشت مرورگر
برای بررسی اینکه آیا مرورگر شما یک اثر انگشت دیجیتالی منحصر‌به‌فرد دارد یا نه، می‌توانید از ابزارهایی مانند Panopticlick یا AmIUnique استفاده کنید.
این ابزارها میزان منحصر‌به‌فرد بودن تنظیمات مرورگر شما را بررسی کرده و نشان می‌دهند که چقدر امکان دارد وب‌سایت‌ها بتوانند شما را بدون نیاز به کوکی‌ها ردیابی کنند.
کوکی‌ها و حافظه‌ی محلی: اطلاعاتی که مرورگر ذخیره می‌کند
کوکی‌ها فایل‌های کوچکی هستند که وب‌سایت‌ها روی مرورگر شما ذخیره می‌کنند تا شما را در بازدیدهای بعدی شناسایی کنند.
علاوه بر کوکی‌ها، مرورگرها اطلاعات دیگری را نیز در حافظه‌ی محلی (Local Storage) و حافظه‌ی جلسه (Session Storage) نگهداری می‌کنند.
آزمایش: بررسی کوکی‌ها و حافظه‌ی ذخیره‌شده
برای مشاهده‌ی اطلاعاتی که در حافظه‌ی مرورگر شما ذخیره شده است، می‌توانید:
در مرورگر Google Chrome یا Firefox، دکمه‌های F12 یا Ctrl + Shift + I را فشار دهید تا ابزارهای توسعه‌دهنده باز شوند.
به بخش Application (در Chrome) یا Storage (در Firefox) بروید و داده‌های ذخیره‌شده را بررسی کنید.
وب‌سایت‌ها چگونه مکان جغرافیایی شما را تشخیص می‌دهند؟
مرورگر شما می‌تواند اطلاعات مکان جغرافیایی شما را از طریق GPS، آدرس IP، و حتی اطلاعات Wi-Fi که به آن متصل هستید، جمع‌آوری کند.
این داده‌ها برای نمایش محتواهای سفارشی‌سازی‌شده مانند تبلیغات بومی و پیشنهادهای منطقه‌ای استفاده می‌شوند.
آزمایش: بررسی اطلاعات مکانی که مرورگر شما فاش می‌کند
برای دیدن موقعیت مکانی که مرورگر شما فاش می‌کند، می‌توانید به whatismyipaddress.com یا browserleaks.com/geo مراجعه کنید.
تاریخچه‌ی جستجو: آیا حذف سابقه‌ی مرورگر کافی است؟
حتی اگر سابقه‌ی مرورگر خود را پاک کنید، برخی اطلاعات همچنان باقی می‌مانند.
گوگل و سایر موتورهای جستجو، تاریخچه‌ی جستجوهای شما را نگه می‌دارند و حتی ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی (ISP) نیز می‌توانند داده‌های شما را ثبت کنند.
آزمایش: آیا جستجوهای شما هنوز در اینترنت ذخیره شده‌اند؟
اگر از گوگل استفاده می‌کنید، به آدرس myactivity.google.com بروید تا ببینید چه اطلاعاتی درباره‌ی شما ذخیره شده است.
همچنین می‌توانید از ابزارهایی مانند DuckDuckGo یا Startpage برای جستجوهای ناشناس استفاده کنید.
دوربین و میکروفون: آیا مرورگر شما به آن‌ها دسترسی دارد؟
بسیاری از وب‌سایت‌ها از شما درخواست اجازه‌ی دسترسی به دوربین و میکروفون می‌کنند، اما آیا می‌دانید که مرورگر شما می‌تواند به طور بالقوه این سخت‌افزارها را بدون اطلاع شما فعال کند؟
آزمایش: بررسی دسترسی مرورگر به دوربین و میکروفون
در مرورگر Chrome، به chrome://settings/content/
برای امنیت بیشتر، دسترسی دوربین و میکروفون را برای وب‌سایت‌هایی که نمی‌شناسید غیرفعال کنید.
وب‌سایت‌ها چگونه سرعت تایپ شما را ردیابی می‌کنند؟
برخی از وب‌سایت‌ها از تکنیک‌هایی مانند Keylogging برای ثبت سرعت تایپ و الگوی نوشتن شما استفاده می‌کنند.
این اطلاعات می‌تواند برای شناسایی شما حتی در حالت مرور خصوصی (Incognito Mode) مورد استفاده قرار گیرد.
آزمایش: بررسی ثبت الگوی تایپ
به وب‌سایت TypingDNA مراجعه کنید و ببینید که مرورگر شما چگونه می‌تواند سبک تایپ شما را ثبت کند.
آیا مرور خصوصی (Incognito Mode) واقعاً خصوصی است؟
حالت مرور خصوصی تنها مانع ذخیره‌ی داده‌ها در دستگاه شما می‌شود، اما اطلاعاتی که به اینترنت ارسال می‌شوند، همچنان توسط ارائه‌دهندگان اینترنت و وب‌سایت‌ها قابل دسترسی هستند.
آزمایش: بررسی محدودیت‌های مرور خصوصی
یک وب‌سایت باز کنید و سعی کنید اطلاعات کوکی‌ها را با ابزارهای توسعه‌دهنده‌ی مرورگر بررسی کنید تا ببینید آیا مرورگر همچنان داده‌هایی را ذخیره می‌کند یا نه.
چگونه امنیت و حریم خصوصی خود را در مرورگر افزایش دهیم؟
برای محافظت از اطلاعات خود، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- از مرورگرهایی مانند Brave یا Tor برای افزایش حریم خصوصی استفاده کنید.
- افزونه‌هایی مانند uBlock Origin و Privacy Badger را برای جلوگیری از ردیابی نصب کنید.
- تنظیمات Do Not Track را در مرورگر خود فعال کنید.
- به جای گوگل، از موتورهای جستجوی حریم خصوصی‌محور مانند DuckDuckGo استفاده کنید.
- دسترسی‌های غیرضروری به دوربین، میکروفون و مکان را غیرفعال کنید.
کلام آخر
مرورگرهای اینترنتی به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی دیجیتال ما تبدیل شده‌اند، اما اغلب بدون اینکه آگاه باشیم، حجم عظیمی از اطلاعات ما را جمع‌آوری و ذخیره می‌کنند.
اثر انگشت دیجیتال، کوکی‌ها، داده‌های ذخیره‌شده در حافظه‌ی محلی، موقعیت مکانی، تاریخچه‌ی جستجو، دسترسی به سخت‌افزارها و حتی تحلیل رفتار تایپ کردن ما، همگی ابزارهایی هستند که وب‌سایت‌ها و شرکت‌های تبلیغاتی برای شناسایی و ردیابی کاربران به کار می‌گیرند.
اگرچه این داده‌ها در برخی موارد برای بهبود تجربه‌ی کاربری و شخصی‌سازی خدمات مفید هستند، اما نباید فراموش کنیم که حریم خصوصی ما ممکن است به خطر بیفتد.
شرکت‌های فناوری، موتورهای جستجو، شبکه‌های اجتماعی و حتی دولت‌ها می‌توانند از این اطلاعات برای اهداف تجاری، تبلیغاتی و نظارتی استفاده کنند.
بنابراین، ضروری است که ما به عنوان کاربران آگاه، کنترل بیشتری بر داده‌های شخصی خود داشته باشیم و از ابزارهایی برای افزایش امنیت دیجیتال بهره ببریم.
برای محافظت از حریم خصوصی خود، می‌توانیم اقداماتی مانند استفاده از مرورگرهای امن‌تر، فعال کردن تنظیمات ضد ردیابی، حذف دوره‌ای کوکی‌ها، استفاده از شبکه‌های خصوصی مجازی (VPN)، نصب افزونه‌های مسدودکننده‌ی ردیاب‌ها، و تغییر موتور جستجوی پیش‌فرض به گزینه‌های امن‌تر مانند DuckDuckGo را انجام دهیم.
همچنین، توجه به مجوزهای دسترسی وب‌سایت‌ها به اطلاعات شخصی، مانند دوربین، میکروفون و موقعیت مکانی، نقش بسزایی در حفظ امنیت دارد.
دنیای دیجیتال امروزی مزایای بسیاری دارد، اما نباید اجازه دهیم که دسترسی بی‌حد‌و‌حصر به اطلاعات شخصی ما بدون آگاهی‌مان صورت گیرد.
افزایش دانش و آگاهی در زمینه‌ی امنیت سایبری، گام بزرگی در جهت محافظت از هویت دیجیتال و جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی است.
در نهایت، باید به این نکته توجه داشت که اینترنت همان‌طور که می‌تواند ابزاری سودمند باشد، اگر به درستی از آن استفاده نکنیم، می‌تواند به تهدیدی جدی برای حریم خصوصی ما تبدیل شود.