مسمومیت غذایی یکی از مشکلات شایع است که میتواند به دلیل مصرف غذاهای آلوده به میکروبها یا سموم مختلف ایجاد شود.
برای درمان این وضعیت، چندین گزینه دارویی وجود دارد که میتواند به کاهش علائم و تسریع روند بهبودی کمک کند.
این داروها میتوانند شامل داروهای بدون نسخه، داروهای تجویزی، آنتیتوکسینها، و استراحت مناسب باشند.
در ادامه به تفصیل در مورد هر یک از این موارد توضیح خواهیم داد.
۱. داروهای بدون نسخه
در ابتدا باید به یاد داشته باشیم که یکی از اصلیترین اقدامات در درمان مسمومیت غذایی، حفظ هیدراتاسیون است.
علاوه بر آب، مصرف داروهای بدون نسخه نیز میتواند در تسکین علائم مؤثر باشد.
دو داروی معروف در این زمینه عبارتند از:
1-لوپرامید (Imodium)
این دارو برای کاهش اسهال استفاده میشود.
لوپرامید به سرعت میتواند علائم اسهال را کنترل کند، اما باید توجه داشت که این دارو نباید در مواردی که مسمومیت ناشی از باکتریها یا ویروسها است، بدون مشورت پزشک مصرف شود.
زیرا ممکن است فرآیند طبیعی دفع سموم بدن را مختل کند.
2-بیسموت سابسالیسیلات (Pepto-Bismol)
این دارو بیشتر برای تسکین حالت تهوع و اسهال استفاده میشود.
اگرچه میتواند به کاهش علائم کمک کند، اما باید قبل از مصرف آن با یک پزشک مشورت کرد، زیرا ممکن است اثرات جانبی مانند سیاه شدن زبان یا مدفوع ایجاد کند که معمولاً بیضرر است.
قبل از استفاده از این داروها، توصیه میشود که با یک پزشک مشورت کنید، زیرا در برخی موارد این داروها ممکن است علائم را پنهان کنند و به تأخیر در دریافت درمانهای مناسب منجر شوند.
داروهای تجویزی
اگرچه بسیاری از موارد مسمومیت غذایی خود به خود بهبود مییابند، در برخی شرایط خاص مانند مسمومیتهای ناشی از عوامل خاص، مصرف داروهای تجویزی ضروری است.
داروهای تجویزی میتوانند به درمان عفونتهای باکتریایی و انگلی که سبب مسمومیت غذایی میشوند، کمک کنند.
– آنتیبیوتیکها: مانند آزیترومایسین (برای درمان کمپیلوباکتر)، آمپیسیلین (برای درمان لیستریا) و سیپروفلوکساسین (برای درمان شیگلا) ممکن است برای برخی از انواع مسمومیتهای غذایی تجویز شوند.
-داروهای ضد انگلی: مانند آلبندازول (Albenza) و مبندازول (Enverm) برای درمان عفونتهای انگلی مانند کرمهای سوزنی و کرمهای نوار ماهی مورد استفاده قرار میگیرند.
در برخی از موارد خاص، داروهای آنتیبیوتیکی یا ضد انگلی ممکن است برای درمان علائم عفونتهای باکتریایی یا انگلی مورد استفاده قرار گیرند.
پزشکان ممکن است در این موارد از داروهای خاصی استفاده کنند که خارج از برچسب (Off-label) استفاده میشوند.
به این معنی که دارویی برای درمان نوع خاصی از بیماریها توسط FDA تأیید نشده است، اما پزشک ممکن است آن را برای بیمار تجویز کند.
آنتیتوکسینها
در برخی از موارد مسمومیت غذایی، مانند مسمومیت ناشی از C. botulinum (بوتولیسم)، درمان فوری ضروری است.
این نوع مسمومیت میتواند خطرات جدی ایجاد کند و نیاز به درمان فوری با آنتیتوکسین دارد.
برای نوزادان مبتلا به بوتولیسم، یک آنتیتوکسین مخصوص به نام BabyBIG (گلوبولین ایمنی بوتولیسم) استفاده میشود.
درمان به موقع میتواند از عوارض شدید جلوگیری کند.
استراحت و مراقبتهای دیگر
استراحت به بدن فرصت بهبودی میدهد.
در طول دوره نقاهت از مسمومیت غذایی، استراحت کافی برای تسریع در بهبود و کاهش خطر عوارض ضروری است.
در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به دریافت مایعات وریدی (IV) در بیمارستان باشد تا از کمآبی بدن جلوگیری شود و مواد مغذی و الکترولیتهای ضروری به بدن برسد.
در موارد بسیار شدیدتر مسمومیت غذایی، مانند مسمومیت ناشی از کلوستریدیوم بوتولینوم (C. botulinum)، ممکن است بیمار نیاز به بستری طولانیمدت در بیمارستان داشته باشد و از درمانهای ویژهای مانند تهویه مکانیکی برای کمک به تنفس استفاده شود.
رژیم غذایی مناسب در زمان مسمومیت غذایی
در طول مسمومیت غذایی، باید از مصرف غذاهای سنگین و سخت هضم خودداری کرد. به جای آن، باید از غذاهای ساده و کم چرب استفاده کرد. به عنوان مثال:
– کراکر نمکی
– نان تست
– ژلاتین
– موز
– برنج
– بلغور جو دوسر
– سوپ مرغ
نوشیدنیهای مناسب در این دوران میتوانند شامل آب میوههای رقیق شده، نوشابههای ورزشی یا نوشیدنیهای غیرکافئیندار باشند.
از مصرف غذاهای چرب، سرخشده، شیر، پنیر، غذاهای ادویهدار، کافئین و الکل باید اجتناب کرد.
تشخیص مسمومیت غذایی
تشخیص مسمومیت غذایی میتواند با بررسی علائم بالینی مانند تهوع، استفراغ، اسهال، و درد شکم انجام شود.
پزشک ممکن است از آزمایشهای خون، مدفوع یا حتی آزمایشهای ادرار برای شناسایی علت اصلی مسمومیت غذایی استفاده کند.
پیشگیری از مسمومیت غذایی
بهترین راه برای پیشگیری از مسمومیت غذایی، رعایت اصول بهداشتی در هنگام آمادهسازی و مصرف غذاست.
این شامل شستن دستها قبل از تهیه غذا، پخت کامل گوشت و مرغ، و اجتناب از مصرف غذاهای خام یا نیمپز میشود.
به ویژه برای افرادی که در معرض خطر بیشتری هستند، مانند افراد مسن، زنان باردار و کودکان خردسال، این اقدامات به شدت توصیه میشود.
در پایان، اگرچه مسمومیت غذایی معمولاً مشکلی موقت است، اما میتواند بسیار ناراحتکننده باشد.
در اکثر موارد، بهبود با مراقبتهای خانگی و درمانهای بدون نسخه به دست میآید.
با این حال، در صورتی که علائم شدیدتر باشند یا علائم بهبود نیابند، مشورت با پزشک ضروری است.