استرس چگونه باعث افزایش کلسترول خون می‌شود؟
استرس تأثیرات مختلفی بر بدن دارد، از جمله یکی از آن‌ها افزایش سطح کلسترول خون است.
این افزایش می‌تواند هم به صورت غیرمستقیم و از طریق عادت‌های ناصحیحی باشد که افراد برای مقابله با استرس به آن‌ها روی می‌آورند، و هم به‌طور مستقیم از طریق تغییرات بیولوژیکی که در بدن رخ می‌دهد.
زمانی که بدن تحت استرس قرار می‌گیرد، واکنش‌های فیزیولوژیکی متعددی در آن ایجاد می‌شود که می‌تواند شامل تغییرات در هورمون‌ها و اجزای خون باشد. این تغییرات هر دو می‌توانند موجب افزایش سطح کلسترول خون شوند.
در حالی که دانشمندان هنوز به‌طور دقیق ارتباط میان استرس و کلسترول را نمی‌دانند، اما چندین تئوری در این زمینه وجود دارد.
در این مقاله به بررسی این مسأله پرداخته می‌شود که چگونه استرس می‌تواند منجر به افزایش چربی خون شود و چگونه می‌توان این اثرات را کاهش داد.
واکنش بدن به استرس
زمانی که تحت استرس قرار می‌گیرید، بدن به‌طور طبیعی برای مقابله با آن به حالت جنگ یا گریز می‌رود.
در این مرحله، عضلات، قلب و سایر ارگان‌ها برای واکنش به استرس آماده می‌شوند.
بسته به اینکه تصمیم بگیرید فرار کنید یا بمانید و مقابله کنید، واکنش بدن متفاوت خواهد بود.
در این شرایط، بدن هورمون‌هایی مانند کورتیزول، آدرنالین و نوراپی‌نفرین را ترشح می‌کند.
این هورمون‌ها باعث می‌شوند که ضربان قلب افزایش یافته، فشار خون بالا رود و تنفس سریع‌تر شود.
به‌طور معمول، سطح این هورمون‌ها تا زمانی که عامل استرس‌زا برطرف نشود، در بدن بالا باقی می‌ماند.
اگر سطح استرس کاهش نیابد یا مدت‌زمان طولانی به طول بیانجامد، می‌تواند منجر به افزایش کلسترول در بدن شود.
ارتباط استرس و کلسترول خون
مطالعات مختلف نشان داده‌اند که افرادی که استرس شغلی بیشتری دارند، معمولاً سطح کلسترول خون آن‌ها در سطوح غیرمطلوب قرار می‌گیرد.
تحقیقات دیگری نیز نشان داده است که استرس فیزیولوژیکی می‌تواند منجر به افزایش تری‌گلیسرید، کلسترول بد (LDL) و کاهش کلسترول خوب (HDL) شود.
محققان برای این پدیده چندین تئوری مطرح کرده‌اند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
1. افزایش غلظت خون
استرس می‌تواند باعث افزایش غلظت خون شود. این افزایش در غلظت خون باعث می‌شود که مؤلفه‌های خون از جمله کلسترول، بیشتر فشرده شوند.
این یکی از دلایلی است که استرس در کوتاه‌مدت می‌تواند سطح کلسترول را بالا ببرد.
زمانی که فشار خون به‌دلیل استرس افزایش می‌یابد، مایع از داخل رگ‌ها به فضای میان بافتی اطراف آن‌ها حرکت می‌کند که در نتیجه غلظت خون بالا می‌رود.
2. هورمون کورتیزول
کورتیزول که به هورمون استرس معروف است، به‌ویژه در افرادی که استرس مزمن دارند، می‌تواند به‌طور مداوم سطح کلسترول خون را افزایش دهد.
کورتیزول اضافی معمولاً باعث تجمع چربی در ناحیه شکم می‌شود که در نهایت به چاقی و افزایش وزن منجر می‌گردد.
این تغییرات نه‌تنها باعث افزایش کلسترول بد (LDL) می‌شود بلکه بر سایر قسمت‌های بدن نیز تأثیرگذار است.
در دوره‌های استرس، افراد معمولاً تمایل به خوردن غذاهای ناسالم دارند که می‌تواند شامل غذاهای شیرین و فرآوری‌شده باشد.
این نوع غذاها می‌توانند سطح قند خون را افزایش داده و موجب افزایش وزن شوند، که در نهایت منجر به بالا رفتن کلسترول می‌شود.
3. اسیدهای چرب
در شرایط استرس‌زا، بدن اسیدهای چرب و گلوکز را برای تولید انرژی آزاد می‌کند.
اگر نتوانید از این انرژی استفاده کنید (مثلاً اگر واکنشی مانند فرار کردن انجام ندهید)، این انرژی به شکل چربی در بدن ذخیره می‌شود و سطح کلسترول خون بالا می‌رود.
4. واکنش قلبی عروقی
تحقیقات نشان داده است که برخی افراد نسبت به استرس واکنش‌های شدیدتری در سیستم قلبی و عروقی دارند.
به‌ویژه، فشار خون این افراد در زمان استرس به‌شدت افزایش می‌یابد. این شرایط می‌تواند ریسک بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.
در افرادی که دچار افزایش سطح کلسترول هستند، دیواره‌های عروق ممکن است دچار تغییرات شده و انعطاف‌پذیری خود را از دست بدهند که این امر می‌تواند در برابر استرس آسیب‌پذیری بیشتری ایجاد کند.
اثرات غیرمستقیم استرس بر کلسترول
علاوه بر اثرات مستقیم استرس بر سطح کلسترول، رفتارهای غیرمستقیم افراد در زمان استرس نیز می‌تواند تأثیر زیادی در تغییرات کلسترول داشته باشد. برخی از این رفتارها عبارتند از:
– تغییرات غذایی: زمانی که افراد تحت استرس قرار می‌گیرند، ممکن است تغییراتی در رژیم غذایی آن‌ها ایجاد شود.
این تغییرات می‌تواند شامل خوردن غذاهای ناسالم یا حتی کاهش اشتها باشد.
-مصرف الکل و سیگار: استرس می‌تواند فرد را به سمت مصرف الکل یا سیگار سوق دهد، که خود از عوامل مؤثر در افزایش کلسترول است.
– عدم فعالیت بدنی: استرس ممکن است باعث کاهش فعالیت بدنی شود.
چون فعالیت بدنی به‌طور مستقیم بر سطح کلسترول تأثیر دارد، کم‌تحرکی در شرایط استرس می‌تواند موجب افزایش کلسترول شود.
توصیه‌هایی برای کاهش اثرات استرس بر کلسترول
برای کاهش تأثیر استرس بر کلسترول خون، می‌توانید به توصیه‌های زیر عمل کنید:
- ورزش بیشتر: ورزش منظم می‌تواند باعث افزایش کلسترول خوب (HDL) و کاهش کلسترول بد (LDL) شود.
- ترک سیگار: سیگار کشیدن می‌تواند سطح کلسترول خوب را کاهش داده و کلسترول بد را افزایش دهد.
- پرهیز از غذاهای فرآوری‌شده: غذاهای آماده و فرآوری‌شده معمولاً حاوی چربی‌های ترانس هستند که موجب افزایش کلسترول بد می‌شوند.
- رژیم غذایی مدیترانه‌ای: این رژیم غذایی که حاوی چربی‌های تک غیراشباع مانند روغن زیتون و آووکادو است، می‌تواند به کاهش کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب کمک کند.
- مصرف غذاهای غنی از امگا ۳: ماهی‌های چرب مانند ساردین و سالمون که منابع خوبی از امگا ۳ هستند، می‌توانند کلسترول بد را کاهش داده و کلسترول خوب را افزایش دهند.
- غلات کامل: مصرف غلات کامل که سرشار از فیبر و نیاسین هستند، به کاهش کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب کمک می‌کند.
سخن آخر
با رعایت این توصیه‌ها و مدیریت استرس، می‌توان از اثرات منفی استرس بر سطح کلسترول خون جلوگیری کرد و سلامتی قلب و عروق را حفظ نمود.